کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و سلامت الکترونیک

کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و سلامت دیجیتال از بحث‌های داغ این روزها است. فناوری 5G می‌تواند کلیدی برای بازکردن درهای جدیدی در حوزه سلامت هوشمند باشد و استانداردهای فنی را در خدمات پزشکی آنلاین ارتقا دهد.

کاربردهای 5G در صنعت پزشکی می‌تواند یک اکوسیستم سلامت جدید را پایه‌گذاری کند که در آن نیازهای بیمار دقیق‌تر، ارزان‌تر و سریع‌تر از همیشه برآورده می‌شود. بایدها و نبایدهای زیادی در مورد نقش فناوری‌های نوین در حوزه سلامت دیجیتال مطرح است؛ بنابراین بررسی جنبه‌های مثبت و منفی فناوری 5G در این زمینه ضروری ا‌ست. اگر شما هم از دنبال‌کنندگان اخبار تکنولوژی‌های جدید هستید و به پزشکی هوشمند علاقه دارید، با ما در این مقاله همراه باشید.

معرفی فناوری 5Gو اهمیت آن در صنعت پزشکی و سلامت دیجیتال

نسل پنجم شبکه‌های سلولی و اینترنت‌های بی‌سیم با عنوان فناوری 5G شناخته می‌شود. هدف این فناوری، تنها فراهم‌کردن سرعت بسیار بالا نیست و افق بسیار گسترده‌ای برای کاربردهای آن ترسیم شده است. کیفیت اتصال بالاتر، تاخیر کم ‌تر و سرعت بیشتر، از جمله مواردی هستند که با اتکا بر آن‌ها می‌توان شیوه‌های خدمات‌رسانی در حوزه‌های مختلف را دگرگون کرد.

سلامت دیجیتال یکی از موضوعاتی ا‌ست که در سال‌های اخیر بسیار بحث‌ برانگیز بوده و پس از همه‌گیری ویروس کرونا این موضوع بیشتر از همیشه مورد توجه واقع شده است. گسترش پزشکی از راه دور و ارائه خدمات بهداشتی، حتی در دورترین نقاط کشور، از افق‌های عصر سلامت هوشمند بوده که برای دستیابی به آن‌ها نیاز به بستر ارتباطی قابل اطمینان است.

با توسعه زیرساخت‌های شبکه 5G برای پشتیبانی از کاربردهای بیشتر در حوزه خدمات پزشکی آنلاین، می‌توان آینده روشنی در این زمینه متصور شد. سرعت بسیار بالا و نرخ پایین تاخیر، باعث می‌شود این تکنولوژی راه حل مناسبی برای متدهای قدیمی باشد. در ادامه با امکانات شبکه 5G در سلامت دیجیتال و پزشکی بیشتر آشنا می‌شویم.

پهنای باند بالا

5G در مقایسه با نسل‌های قبل، پهنای باند وسیع‌تری فراهم می‌کند که این موضوع برای پشتیبانی از حجم بالای اطلاعات بسیار مهم است. در یک بیمارستان هوشمند، دستگاه‌های زیادی باید به اینترنت متصل باشند و این موضوع نیازمند یک پهنای باند وسیع برای انتقال سریع دیتاها و فایل‌های پزشکی‌ است. با توسعه این فناوری دستگاه‌های بیشتری می‌توانند بدون ایجاد اضافه بار به درگاه روتر وصل شوند.

در فناوری 5G سه فرکانس پایین (زیر 1 گیگاهرتز)، متوسط (1 تا 6 گیگاهرتز) و بالا (بیشتر از 6 گیگاهرتز) مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از فرکانس‌های متوسط و بالای این فناوری در حوزه سلامت دیجیتال فواید زیادی دارد و می‌تواند کیفیت خدمات درمانی را دگرگون کند.

سرعت بالای انتقال داده‌ها

سرعت بالای انتقال داده‌ها در سلامت دیجیتال و خدمات پزشکی آنلاین، یک عامل حیاتی محسوب می‌شود. گجت‌های پوشیدنی سلامت باید بتوانند در لحظه اطلاعات حیاتی بیماران گروه خاص را به اطلاع درمانگر برسانند و حتی در مواقع ضروری فورا مراکز اورژانس را از مشکل آگاه کنند. این موضوع در بیمارانی که تنها زندگی می‌کنند می‌تواند به‌اندازه مرگ و زندگی مهم باشد؛ بنابراین استفاده از یک تکنولوژی پرسرعت مانند 5G می‌تواند کمک زیادی در این‌ موضوع داشته باشد.

یکی از کاربردهای 5G در صنعت پزشکی، انتقال سریع فایل‌های حجیم است. فایل‌های تصویربرداری عموما سنگین هستند و انتقال آن‌ها به مدت ‌زمان زیادی نیاز دارد؛ اما در صورتی که این فایل‌ها سریع انتقال پیدا کنند، پزشک می‌تواند در کوتاه ‌ترین زمان ممکن درمان لازم را شروع کند.

زمان پاسخ‌دهی کوتاه

از مهم‌ترین کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و سلامت دیجیتال، کاهش چشمگیر زمان پاسخ‌ دهی است. نرخ تاخیر در نسل پنجم اینترنت نسبت به نسل‌های قبلی پایین‌تر است و این موضوع در بخش‌های مختلف پزشکی هوشمند تاثیرگذار است. در عمل‌های جراحی که پزشک در محل حضور ندارد، حتی کوچک‌ترین تاخیر در زمان پاسخ ‌دهی می‌تواند صدمات جبران ‌ناپذیری داشته باشد؛ بنابراین این نوع جراحی‌ها نیازمند یک بستر مطمئن با نرخ تاخیر پایین هستند.

اتصالات چندگانه

تکنولوژی 5G می‌تواند بستری برای اتصالات چندگانه بدون افت شدید در سرعت ایجاد کند. این مسئله برای آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی که دستگاه‌های زیادی در حال تبادل اطلاعات هستند، بسیار پر اهمیت محسوب می‌شود. با افزایش تعداد اتصالات، یک سیستم یکپارچه ایجاد می‌شود که بخش‌های مختلف کادر اداری و پرسنل درمانی می‌توانند بهتر پاسخگوی نیاز بیماران باشند.

سلول‌های 5G با اتکا بر فناوری MIMO یا همان ورودی و خروجی چندگانه، می‌توانند با استفاده از اتصالات بیشتر در یک لحظه اطلاعات بسیار بیشتری را دریافت یا ارسال کنند. راه‌ اندازی آنتن‌های MIMO زمان‌بر است؛ اما با فراهم ‌سازی فرکانس بالاتر، امکان اتصالات چندگانه را مهیا می‌کند و باعث افزایش بهره ‌وری در سیستم‌های سلامت دیجیتال خواهد شد.

کاربردهای 5G در پزشکی

شاید ویزیت‌های آنلاین، اولین چیزی باشد که پس از شنیدن عبارت «پزشکی دور» به آن فکر می‌کنید؛ اما در حقیقت کاربردهای 5G در صنعت پزشکی بسیار بیشتر از آن است. استفاده از تکنولوژی‌های جدید می‌تواند پایه‌ گذار نگرش جدیدی در شیوه‌های کنترل، درمان و پیشگیری از بیماری‌ها باشد.

توسعه فناوری‌هایی مانند 5G می‌تواند با تاثیر روی نظام سلامت، باعث پیشرفت سطح بهداشت و رفاه عمومی در جامعه شود. در ادامه با تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و سلامت دیجیتال بیشتر آشنا می‌شویم.

دسترسی به سوابق پزشکی الکترونیکی

استفاده از پرونده‌های الکترونیکی به ‌جای سوابق کاغذی، مزایای زیادی دارد و می‌توان تا مدت‌ها اطلاعات بیمار را نگهداری کرد. با دسترسی به سوابق پزشکی الکترونیکی، کیفیت ویزیت‌ها افزایش پیدا می‌کند، اطلاعات بیمار در لحظه به ‌روز می‌شود و تمام سوابق دارویی او قابل مشاهده است.

گرفتن شرح‌ حال از بیماران بدحال یا مسن کار ساده‌ای نیست و این موضوع در مورد افرادی که هنگام بستری در بخش اورژانس بیهوش هستند، به ‌مراتب سخت‌تر است. با دسترسی به سوابق پزشکی الکترونیکی این افراد، کادر درمان می‌توانند بدون فوت وقت مداخلات لازم را انجام دهند.

با استفاده از ویژگی‌های متمایز فناوری 5G، تمام بخش‌های درمانی مرتبط می‌توانند سریعا به پرونده الکترونیکی بیمار دسترسی داشته باشد و مواردی مانند پروسه بستری، بیمه و دریافت نسخه، با کیفیت و سرعت بیشتری انجام خواهد گرفت.

پزشکی از راه دور

پزشکی از راه دور (Telemedici) شامل ارائه خدمات مشاوره، تشخیص، درمان و مراقبت‌های بهداشتی از راه دور است. پزشکی از راه دور باعث می‌شود افراد مختلف در هر نقطه‌ای که هستند به بالاترین سطح از کیفیت خدمات درمانی دسترسی پیدا کنند. پزشکی از راه دور به بیماران در مدیریت هزینه‌ها کمک می‌کند و با جلوگیری از رفت ‌و آمدهای غیرضروری، باعث صرفه ‌جویی در زمان می‌شود.

پزشکی دور نیازمند شبکه‌ای ا‌ست که بتواند از ویدئوهایی با کیفیت بالا پشتیبانی کند تا کیفیت ویزیت‌های آنلاین بهبود یابد. استفاده از 5G علاوه‌ بر بیمار، برای کادر درمان و پزشکان هم بسیار مفید است و به انعطاف ساعت کاری، افزایش بازدهی و درآمد بیشتر کمک می‌کند.

عمل‌های جراحی از راه دور، بالاترین سطح تله‌مدیسن و یکی از مهم‌ترین اهداف در بخش تکنولوژی‌های درمانی محسوب می‌شود. برای انجام عمل‌های حساس بدون حضور فیزیکی جراح، باید بستری مناسب با پهنای باند وسیع، پوشش گسترده، سرعت بسیار بالا و تاخیر اندک فراهم شود. در صورت توسعه اینترنت 5G، این هدف بزرگ می‌تواند زودتر از آن چه تاکنون برآورد شده است، محقق شود.

روباتیک پزشکی

روباتیک پزشکی، موضوعی بسیار جذاب است که می‌تواند در بخش‌های مختلف مراقبت‌های بهداشتی تاثیرگذار باشد و حتی عده‌ای معتقدند در آینده ربات‌ها جایگزین جراحان زبردست خواهند شد! تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا از مهم‌ترین موارد در ارتباط با توسعه ربات‌های سلامت دیجیتال هستند. اینترنت پرسرعت و قابل اطمینان، زمینه را برای استفاده از این تکنولوژی‌ها در صنعت روباتیک پزشکی فراهم کرده و باعث شکوفایی پتانسیل‌ آن‌ها شده است.

ربات‌های پرستار می‌توانند به‌سرعت شرح حال بیمار را به پزشک ارائه دهند و دستورات دارویی و مراقبتی لازم را اجرا کنند. با تکیه بر فناوری‌های ارتباطی قوی مانند 5G ربات‌‌ها می‌توانند کمبود نیروی کار متخصص را جبران و حتی به‌عنوان ربات‌های امدادی، در محل‌ حادثه‌‌ که دسترسی به بیمار مشکل است، حضور پیدا کنند.

پزشکی هوشمند

پزشکی هوشمند یکی از مفاهیم جدید در دنیای سلامت است که در آن از ابزارها و تکنولوژی‌های نوین جهت بهبود کیفیت خدمات درمانی استفاده می‌شود. اینترنت اشیا، سنسورهای سلامتی و دستگاه‌های پوشیدنی، از ارکان اصلی در پزشکی هوشمند هستند که در کنار هم یک اکوسیستم سلامت دیجیتال را ایجاد می‌کنند.

دستگاه‌های پوشیدنی به‌صورت مستقیم اطلاعات سلامتی بیمار را به پزشک اطلاع می‌دهند و می‌توانند مواردی مانند فشار خون، وزن، سطح قند خون و حتی هورمون‌ها را اندازه بگیرند. این دستگاه‌ها نیازمند برقراری یک ارتباط سریع و پایدار هستند؛ به همین خاطر استفاده از شبکه 5G می‌تواند کمک شایانی به بهبود عملکرد آن‌ها داشته باشد.

احداث بیمارستان‌های هوشمند، عالی‌ترین سطح از پزشکی هوشمند به‌شمار می‌آیند. در این نوع بیمارستان‌ها ربات‌ها و دستگاه‌های مختلف از طریق اینترنت اشیا با یکدیگر در تعامل هستند و با پزشک، پرستار و سایر اعضای کادر درمان هم ارتباط برقرار می‌کنند. با اتکا بر کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و احداث بیمارستان‌های هوشمند، نظارت بر پروسه بهبود بیماران به‌طور چشمگیری ارتقا پیدا می‌کند.

شاید برای شما جالب باشد بدانید که در ایران هم تلاش‌های موثری در راستای توسعه خدمات سلامت هوشمند صورت گرفته است.گروه نبض یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه سلامت دیجیتال است که راه‌حل‌های هوشمندانه و دقیقی منطبق بر نیازهای پزشکان و بیماران ارائه می‌کند. این گروه در تلاش است تا بالاترین کیفیت خدمات سلامت را به‌صورت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به کاربران عرضه کند. گوشی‌های پزشکی هوشمند، دستگاه سونوگرافی قابل حمل، دستگاه نوار قلب خانگی و انواع پکیج‌های سلامت خانواده، از محصولات جذاب و نوآورانه گروه نبض است.

این مجموعه در اپلیکیشنی به‌نام نبض آوا، در راستای گسترش پزشکی از راه دور (تله‌مدیسن) گام برمی‌دارد و در این پلتفرم اطلاعات گجت‌های هوشمند سلامت، مانند نوار قلب و فشار خون در اختیار پزشکان مجموعه قرار داده می‌شود. مشاوره و ویزیت‌های آنلاین با کمک این پلتفرم از همیشه راحت‌تر، دقیق‌تر و سریع‌تر می‌شود و حریم شخصی بیمار به‌خوبی حفظ خواهد شد.

کاربردهای 5G در سلامت دیجیتال

سلامت دیجیتال شامل سه حوزه اصلی موبایل سلامت (mHealth)، فناوری اطلاعات سلامت (HIT) و تله‌مدیسن است. هر سه این حوزه‌ها نیازمند استفاده از شبکه‌های ارتباطی قوی و پرسرعت مانند 5G هستند و به کمک آن می‌توانند باعث ارتقا نظام سلامت شوند. حوزه‌های مختلف سلامت دیجیتال دست در دست هم می‌دهند تا چهار هدف زیر را به بهترین شکل ممکن محقق کنند.

مانیتورینگ سلامت

منظور از مانیتورینگ سلامت، پیگیری وضعیت بیمار است که می‌تواند هم‌زمان با پروسه درمان یا به‌منظور پیشگیری صورت گیرد. دستگاه‌های مانیتورینگ با دسترسی به اینترنت پرسرعت می‌توانند مانند یک آلارم اخطاردهنده عمل کنند و پزشک را در جریان تغییرات حیاتی مهم قرار دهند. در مانیتورینگ سلامت موارد زیر به‌دقت سنجیده و در پرونده بیمار ثبت می‌شوند:

سلامت هوشمند

سلامت هوشمند یک پروژه جهانی در حوزه بهداشت بوده که هدف آن ایجاد یکپارچگی و افزایش بازدهی در حوزه پزشکی و سلامت است. هدف‌های اصلی این پروژه شامل موارد زیر است:

سلامت الکترونیکی

سلامت الکترونیکی یا e-Health نقطه تلاقی بهداشت عمومی، انفورماتیک پزشکی و تجاری‌سازی تکنولوژی‌های سلامت است. شکاف دیجیتال، بزرگ‌ترین مسئله در سلامت الکترونیک است که به‌معنای عدم دسترسی برابر تمام افراد به شبکه‌های ارتباطی و تکنولوژی‌های دیجیتالی‌ است. توسعه فناوری 5G می‌تواند این شکاف را کمرنگ‌تر و به پیشرفت این حوزه کمک کند. بخش‌های اصلی سلامت الکترونیک شامل این موارد می‌شود:

خدمات پزشکی آنلاین

خدمات پزشکی آنلاین هر روز بیشتر از قبل مورد توجه قرار می‌گیرد. تصور کنید سرما خورده‌اید و بدن ‌درد به شما این اجازه را که حضورا به پزشک مراجعه کنید، نمی‌دهد. در چنین مواقعی استفاده از خدمات آنلاین پزشکی منطقی‌ترین راهکار موجود است.

شما می‌توانید با استفاده از تکنولوژی‌های پرسرعت ارتباطی، مانند اینترنت 5G، پزشک را به‌‌صورت آنلاین از وضعیت خود باخبر کنید. پزشک برای شما داروهای لازم را تجویز می‌کند؛ سپس می‌توانید نسخه الکترونیک خود را به یکی از داروخانه‌های آنلاین بفرستید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن آن‌ها را درِ منزل تحویل بگیرید.

چالش‌ها و راهکارهای پیش رو

کاربردهای 5G در صنعت پزشکی و سلامت دیجیتال بسیار جالب‌توجه و چشمگیر است؛ با این حال استفاده از تکنولوژی‌های جدید همیشه با چالش‌هایی همراه خواهد بود. هر فناوری، علاوه ‌بر مزایا، می‌تواند معایبی را هم به همراه داشته باشد؛ به همین خاطر پیش از به‌ کارگیری آن باید تمام جوانب به ‌درستی سنجیده شوند. در ادامه به برخی از چالش‌های استفاده از فناوری 5G در دنیای سلامت هوشمند می‌پردازیم.

محدودیت‌های پهنای باند

5G نسبت به نسل‌های قبل از خود پهنای باند بیشتری دارد؛ اما پهنای باند بیشتر به ‌معنای باند نامحدود نیست. پهنای باند‌ 5G یک منبع نامحدود نیست و مواردی مانند محدودیت‌های فیزیکی، دستگاه‌های روتر یا تعداد آنتن‌ها روی آن تاثیرگذار هستند.

مشکلات امنیتی

5G یک تکنولوژی جدید است و به همین خاطر احتمال دارد تامین امنیت آن چالش‌برانگیز باشد. از آن‌جا که این فناوری هنوز در حال توسعه است، احتمال وجود شکاف در معماری شبکه آن وجود دارد. تامین امنیت در مقابل حملات سایبری و مشکلات مربوط به تامین حریم خصوصی کاربران، از مواردی‌ است که باید بیشتر مورد توجه توسعه‌دهندگان قرار گیرد.

در پزشکی هوشمند به‌جای پرونده‌های کاغذی از پرونده‌های سلامت الکترونیکی استفاده می‌شود. ثبت سوابق الکترونیکی نسبت به روش‌های قدیمی مزایای زیادی دارد؛ با این حال در صورتی که امنیت آن‌ها در شبکه حفظ نشود، مسائلی مانند حریم شخصی بیمار و اخلاق پزشکی به خطر خواهند افتاد.

اختلاف استانداردهای فنی

مواردی مانند روباتیک پزشکی، ویزیت‌های آنلاین و جراحی‌های از راه دور، نیازمند یک بستر ارتباطی پرسرعت، قابل اطمینان و با نرخ تاخیر بسیار پایین هستند. استانداردهای فنی در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهایی که در زمینه فناوری 5G پرچم‌دار هستند، پایین‌تر است. اختلاف در استانداردهای فنی باعث می‌شود کیفیت خدمات بهداشت و درمان در مناطق مختلف یکسان نباشد و نا هماهنگی موجود ممکن است باعث اتلاف وقت، هزینه و حتی خطرات جبران ‌ناپذیر شود.

نیاز به زیرساخت های جدید

پوشش گسترده 5G نیازمند احداث زیرساخت‌های جدید است. این کارهزینه‌های بسیار زیادی دارد و یک فرایند زمان‌بر محسوب می‌شود؛ چرا که پوشش تمامی مناطق کشور کار بسیار دشواری‌ است و شرایط جغرافیایی و امکانات هر ناحیه با بخش‌های دیگر متفاوت است. مراکز درمانی هم برای استفاده از مزایای این تکنولوژی باید بودجه مناسبی به آن اختصاص دهند و زمینه را برای استفاده از فناوری‌های مبتنی‌بر 5G آماده کنند.

نتیجه‌گیری و پیش‌بینی آینده

با توسعه فناوری 5G در پزشکی و سلامت دیجیتال، می‌توان آینده‌ای روشن را برای نظام سلامت تصور کرد. رشد بازار سلامت دیجیتال و پزشکی هوشمند، از مهم‌ترین کاربردهای 5G در صنعت پزشکی به‌شمار می‌آیند. احداث بیمارستان‌های هوشمند، انتقال سریع فایل‌های سنگین تصویربرداری، ویزیت‌های آنلاین، جراحی از راه دور، روباتیک پزشکی و... تنها بخشی از نتایج استفاده از 5G در حوزه سلامت هستند.

با توسعه زیرساخت‌های شبکه 5G برای پشتیبانی از کاربردهای بیشتر، کیفیت خدمات‌رسانی به بیماران به‌طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند و در وقت و هزینه‌های آن‌ها صرفه‌جویی می‌شود. با توسعه خدمات 5G همراه اول، در آینده شاهد پیشرفت‌های زیادی در زمینه تکنولوژی‌های پزشکی و ارتقای نظام سلامت کشور خواهیم بود.